δύο αναπαραστάσεις της εκφοράς του Σαρπηδόνος

 

ΙΛΙΑΔΑ ΡΑΨΩΔΙΑ Π

 Κι ο Δίας στο Φοίβο εστράφη κι έλεγεν ο νεφελοστοιβάχτης:
«Απ' τις ριξιές, ομπρός, Απόλλωνα, το Σαρπηδόνα βγάλε·
τα μελανά του σφούγγιξε αίματα, μετά κουβάλησέ τον
μακριά πολύ, στο ρέμα λούσε τον του ποταμού, με λάδι
Π 670  αθάνατο άλειψέ τον, φόρα του θεϊκό χιτώνα γύρω,
και στους γοργούς περαματάρηδες, τα διδυμάρια αδέρφια,
δώσ' τον, στον Ύπνο και στο Θάνατο, για να τον κουβαλήσουν
πέρα στης καρπερής κι απλόχωρης Λυκίας τα καμποτόπια.
Μνημούρι εκεί οι δικοί κι οι σύντροφοι με μια κολόνα απάνω
θα του σηκώσουν τι όσοι πέθαναν άλλη δε λάχαν χάρη.»
Είπε, κι ο Φοίβος δεν παράκουσε το λόγο του κυρού του·
απ' τα βουνά της Ίδας έτρεξε στην άγρια μέσα μάχη,
κι απ' τις ριξιές γοργά ανασήκωσε το θείο το Σαρπηδόνα
μακριά· στου ποταμού τον έλουσε το ρέμα, τον αλείφει
Π 680  με λάδι αθάνατο, του φόρεσε θεϊκό χιτώνα γύρω,
και στους γοργούς περαματάρηδες, τον δίνει να τον πάρουν,
μαζί στον Ύπνο και στο Θάνατο, τα διδυμάρια αδέρφια,
που ευτύς στην καρπερή κι απλόχωρη Λυκία τον απιθώσαν.

 

(ανάλυση της ομηρικής αφήγησης θανάτου του Σαρπηδόνα στα αγγλικά)

 

 

κρατήρας του Ευφρονίου,

αγγειοπλάστης ο Ευξίθεος,

 515 π.Χ.

 αρχαϊκή εποχή

(ανεσκάφη στον ετρουσκικό τάφο στο Greppe Sant'Angelo

κοντά στο Cerveteri )

από το 2008 στη Villa Giulia στη Ρώμη

λήκυθος λευκού βάθους 

σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο

ζωγράφος του θανάτου

440 π.Χ

κλασική εποχή

(ανεσκάφη στος Αμπελόκηπους, στην Αθήνα)

Η τρομερή σκηνή της εκφοράς του ομηρικού ήρωα Σαρπηδόνα  

(που σκοτώθηκε στη μάχη)

καθώς τον μεταφέρουν ο ΥΠΝΟΣ κι ο ΘΑΝΑΤΟΣ.

 

Ογδόντα περίπου χρόνια χωρίζουν τις δύο αναπαραστάσεις.

Στην αρχαϊκή, στον κρατήρα, ο ήρωας παρουσιάζεται σα γιγάντιος, ρωμαλέος πολεμιστής,

νικημένος μεν όπως βλέπουμε ξεκάθαρα από τις τρεις φοβερές πληγές του.

αλλά αγήρως!

Στην κλασική,  στη λήκυθο,

ένας τρυφερός νέος, σαν να κοιμάται,

βλέποντας  κάποιο γλυκό όνειρο,

πουθενά πληγές, κανένα σημάδι τιτάνιας μάχης,

τίποτε το ηρωικό 

στη σκηνή αυτή της απόλυτης ηρεμίας,

θα ξεχνάγαμε σχεδόν ότι πτόκειται για ήρωα

αν δεν υπήρχε πίσω του η στήλη με την περικεφαλαία

να μας θυμίσει ότι είναι ταφή γενναίου πολεμιστή...

Κι οι δύο αγγειογράφοι, μεγάλοι τεχνίτες του σχεδίου,

ο πιο παλιός πετυχαίνοντας περισσότερο το ηρωικό

ενώ ο νεότερος το κάλλος,

αλλά ο ζωγράφος του θανάτου

έχει εξελιχτεί πολύ 

στην φυσιοκρατική απόδοση των μορφών

με τόσο λίγες πινελιές!